Luc Sala's Datakolom

Kredietmaatschappij

Het ziet er naar uit, dat we binnenkort (meer) gaan betalen voor het overmaken van geld via een bankrekening.De banken verdedigen dat als doorberekening van kosten, ze verliezen op het particuliere betalingsverkeer.

Hoeveel het precies kost willen ze niet zeggen, maar de consument draait er voor op, volgens de consumentenbond gaat dat een paar honderd gulden per jaar kosten.

Afgezien van die kosten, wanneer de banken die extra inkomsten omzetten in extra dienstverlening hoeft dat geen ramp te zijn, zijn er ook andere bezwaren tegen.
Wanneer de banken voor dergelijk werk betaald moeten worden, zullen alternatieven en dan met name electronisch betalingsverkeer en het gebruik van credit en debitkaarten toenemen.
Het plastic geld, nu nog een uitzondering, zal haar concurrentiepositie ten opzichte van de papieren bankbiljetten verbeteren. Nu lijkt dat op zich geen bezwaar, maar de ervaring in de VS leert dat daarmee de feitelijke ongelijkheid van de burgers wordt aangescherpt. Wie rijk genoeg is om een credit-card te krijgen of een computer thuis heeft voor directe (electronische) transacties met de bank is beter af.

Degenen die er buiten vallen, staan letterlijk buiten het circuit.

In de VS kun je niet leven zonder krediet, zonder credit-card of bank-cheques, wordt wel gezegd.
De realiteit is, dat heel wat mensen daar moeten leven zonder die dingen, en dat aan de arme kant van de maatschappij allerlei vage half-banken en cheque- cashing winkeltjes daar welig op tieren. Men handelt in cheques, geld overmaken is daar enorm inefficient, het zogenaamde particulier initiatief staat voorop, maar leidt tot misstanden.
De raciale problemen, de armoede, veel van de misdaad in de VS kan mede zo welig terig tieren door de verdeling in have's en have-not's, aangescherpt door de scheidslijn van het plastic geld.
Daar is men niets zonder kredietwaardigheid, en iedereen zit er wel in een of andere databank met een oordeel over zijn krediet(on)waardigheid. De organisaties daarachter zijn soms bepaald louche, ondoordringbaar voor controle, zeer machtig, werkend met verdachte links naar overheidsdatabanken, niets iets wat we hier zouden willen hebben en ook een reden om te veel concentratie in de bankwereld af te wijzen.

Electronisch betalingsverkeer kan op den duur, en vergeet de mooie beloften en wetten dan maar, alleen functioneren wanneer van iedere deelnemer aan dat verkeer en zijn (betaal)-gedrag alles in de computer zit.


Daarmee gaan we dan de menselijke waarde onvermijdelijk koppelen aan de kredietwaarde.
Zijn we met dit alles niet bezig, een van de verworvenheden van onze nederlandse samenleving, namelijk een gedemocratiseerd betalingsverkeer, voor iedereen gelijk, af te breken.
Onze giro is voor buitenlanders nog steeds een voorbeeld van democratisch en redelijk snel en flexibel geldverkeer. Maar ook de Postbank dwingt ons al in het keurslijf van de pincode en giromaatpas, ook daar schijnt sociale verantwoordelijkheid de sluitpost te zijn. Meer telefooncellen, maar wel electronisch betalen, wie wordt beroofd kan hopelijk een gratis alarmnummer bellen?
Mede doordat de computers en telecommunicatie dit soort inperkingen van onze vrijheid mogelijk maken, willen de grootbanken dit nu ook gaan gebruiken. Maar wat technisch kan, en economisch misschien verantwoord is, hoeft ethisch en sociaal niet acceptabel te zijn.

Dit is weer zo'n stapje op weg naar de nummer-maatschappij, waar het fiscaal/sociaal/bank doopceelnummer net zo onuitwisbaar is, maar ons meer verminkt dan de tatouage van een concentratiekamp.
Een samenleving van mensen met en mensen zonder credit-card, met en zonder toegang tot informatie, dat lijkt me maar niks.


Luc Sala