door Ulco Schuurmans
Technology push als redding computerindustrie
Er is een nieuw speeltje, dat de fabrikanten van computers met in hun spoor de makers van video- en audio-spul en CD-ROM's en dergelijke ons proberen op te dringen. Het heet Multi-Media. Maar is er echt wel behoefte aan die koppeling van computer, audio, video en presentatietechnieken? Nog levensechter communicatie, dat klinkt mooi, maar misschien zit er niet zoveel leven in meer en mooier. Het is potentieel wel een stimulans om eerst meer computerspul aan te schaffen en dan later via teleshopping ook de hele consumptiespiraal aan te jagen.
We leven in het tijdperk van de digitale data. Zonder die bergen gegevens, die we geneigd zijn informatie te noemen, kunnen we niet studeren en wordt het nemen van beslissingen en het maken van keuzes moeilijker. Nu wordt de veelal digitale databrei pas echt informatie wanneer het (in onze hersenen) ergens doel treft. Er wordt wel aangenomen dat de doeltreffendheid en dus informatiewaarde hoger wordt, indien cijfers en teksten zijn verpakt in mooie plaatjes en beelden. Of het nu gaat om een cursus autotechniek, om een heel gecompliceerde bestuurlijke beslissing of de aanschaf van een koelkast, er is duidelijk gepresenteerde en ter zake doende informatie nodig. Een grafiekje of een leuk stukje tekst, er is volgens de mannen die dit allemaal willen verkopen nog een heleboel meer mogelijk.
Meer kleur, meer beweging, een beetje magazine of commerciële mailing
zou in die visie over een jaar of vijf bestaan uit een diskette of
CD met interactieve totaal-presentaties, inclusief digitale responsmogelijkheden.
Dat laatste is de verborgen angel in dit hele verhaal, we krijgen
op deze manier een flinke stoot consumptie toegediend. Het kopen wordt
erg makkelijk gemaakt, via electronic mail en teleshopping is een
enkele toetsaanslag voldoende om de bestelling te doen. De `plastic'
samenleving, zonder veel direct contact met koopwaar of geld, met
een sterkere credit/non-credit dichotomie van de samenleving, rukt
weer wat op.
Wat is Multi-Media?
In principe niets anders dan het combineren van meerdere media. Daarbij gaat het voorlopig om tekst, bewegend of stilstaand beeld en geluid, maar er komt meer aan. Nu groeit de inhoud van dit modewoord ook gaandeweg. Vroeger sprak men in het AV-wereldje al van Multi-Media als bijvoorbeeld dia's met overhead- of filmprojectie gecombineerd werden.
Hierbij komt natuurlijk de PC om de hoek kijken, dat wordt de dirigent van de Multi-Media installatie. Uitgerust met CD-ROM, besturings-software, auteurstaal, interactief scherm, animatie- of videosoftware en HiFi-geluid kan die Personal Computer ons in deze optiek gaan helpen alles te regelen en op maat te presenteren. De toepassingen zijn legio, zoals het onderwijs in beeld & geluid, simulaties, beslissings-ondersteuning, diskette-marketing en wat er nog meer bedacht kan worden.
Het computerbedrijf Apple, druk bezig met deze nieuwe trend, definieerde Multi-Media ooit als `de naadloze integratie van verschillende communicatievormen zoals tekst, beeld, geluid en animatie in de PC-omgeving'. Dat is dan weer een verlengstuk van DTV en DTP, zoals dat langzamerhand is ontstaan. De PC wordt bij DeskTop Video (DTV) gebruikt als titel-, animatie-, montage- en studio- effectmachine voor video. Professionele aftitelingen, tekenfilms met soundtrack, geanimeerde logo's en professionele special effects kunnen gewoon achter het bureau gemaakt worden. En dat tegen een fractie van de kosten bij professionele studio-apparatuur voor video. Ook DTV kan men, met enige goede wil, al Multi-Media noemen. Er is immers sprake van de combinaties met PC-graphics, live en still video plus (HiFi stereo) geluid.
Een andere ondersteunende techniek is DeskTopPublishing of DTP. Goedkopere en snellere systemen en vooral laserprinters brachten het bureau-uitgeven, fraaie drukletters op papier, binnen ieders bereik. Al spoedig waaiden de DTP- technieken over naar andere media zoals overheadsheets, slideshows en video.
Later zag men weer een andere toepassing van de PC en werden DTV en DTP aangevuld met presentatie- en muzieksoftware. Pakketten voor slideshows, business graphics, overheadsheets, maar ook muziekprogramma's en de MIDI-besturing (een interface tussen computer en geluidsapparatuur) begonnen tot ontwikkeling te komen, een beetje band speelt tegenwoordig met een hele batterij computers op het toneel.
Het aantal combinaties van media groeide dus en Multi-Media is dus allerminst nieuw. Het fenomeen bestaat reeds jaren.
Analoog en digitaal
Het centrale probleem bij Multi-Media is dat onze ervaringen en zintuigen altijd analoog zijn, en de computer alleen met digitale gegevens kan werken. Nu zijn analoge signalen veel vloeiender dan het ja/nee of 1/0 gedrag van een digitale chip, en technisch gezien is een analoog signaal veel `rijker'. De stap van analoog naar digitaal en terug is op zichzelf niet zo moeilijk, alleen bevat bijvoorbeeld een analoog video-signaal wel enorm veel variaties en nuances, die in digitale vorm dan ook bergen opslagruimte op bijvoorbeeld de harddisk vergen. De omzetting kan alleen een beetje redelijk werken, wanneer de analoge gegevensstroom enorm wordt ingedikt, dat heet comprimeren. De compressie van analoge naar digitale `informatie' gaat nu steeds meer een centrale rol spelen bij Multi-Media toepassingen en daarmee in de `nieuwe' computer en informatie-cultuur. De grote spelers in dit wereldje zien dat ook wel in. Intel heeft hier een speciale chipstechniek voor, die Digital Video Interactive (DVI) heet. Maar het is niet alleen die chips-bakker, die zo hard duwt tegen de Multi-Media kar, alle grote bedrijven zoals IBM, Philips, Microsoft en Apple roepen om het hardst dat dit de toekomst heeft.
Mogelijkheden
Wat kan Multi-Media op dit moment? Door de integratie van de drie werelden van dataprocessing (de Computing World), tekst (Publishing World) en AudioVisueel (Broadcasting World) is op papier al heel veel mogelijk. Men spreekt over naadloze integratie van beeld, geluid, tekst, animatie, dat kan nu op één PC. Daarmee kun je beeldplaatspelers aansturen, HiFi stereogeluid genereren, animaties maken en zelfs in interactie met de gebruiker treden. Men kan de PC zelfs als `agent' gebruiken: de door de gebruiker gestuurde informatiezoeker is geen utopie meer.
Het aantal Multi-Media-toepassingen groeit gestadig en er zijn al heel wat voorbeelden te geven, o.a.:
Het Point Of Information, POI, dat via een aanrakingsscherm de gebruiker informatie verschaft. Kiosken met bedrijfs-, museum/tentoonstellings- en VVV-info zijn in de VS al overal te vinden. De gebruiker kan bij een POI zelf zijn/haar keuzes op het toetsenbord of aanraakscherm maken. Dat levert dan dingen op als plattegronden, informatie over wat er te doen valt, de nog vrije campings en de achtergronden van schilders bij een expositie;
Het Point of Sale, POS, geeft een overzicht van produkten en diensten op de plek waar gekocht kan worden, dus in een winkel;
Technische documentatie waarbij de onderhoudsmonteur met de muis door een computer-beeld van de machine, de auto of het apparaat wandelt en de storingen analyseert en bijvoorbeeld onderdelen met naam, prijs en voorraadspecificatie op het scherm verschijnen;
Simulaties via Multi-Media, dus iets nabootsen. Alles is mogelijk van natuurkunde proeven, de werking van sluizen tot het vliegen van een 747 en de kunstmatige omgeving van Virtual Reality (VR);
Kabelkranten en Slideshows, voor presentaties en beurzen;
Encyclopedieën, brochures en catalogi in beeld en geluid;
Onderwijs, men spreekt van (interactief) Computer Ondersteund Onderwijs (I)COO;
De Kodak Photo-CD, waarbij op de TV of computer foto's bekeken kunnen worden, die met een digitale camera zijn opgenomen en daarna op een CD gezet.
Diskette marketing, het toesturen van diskettes
met presentaties en produktinfo, waarbij via een modem of door terugsturen
gereageerd kan worden.
Dit soort toepassingen is inmiddels realiteit geworden, ze wordt gedemonstreerd
en verkocht en er zijn natuurlijk ook organisaties die er ook echt
wat mee kunnen doen of gewoon weer eens wat nieuws willen gebruiken.
Een diskette versturen, dat is weer eens wat anders, en afgezien van
de problemen met computervirussen, een diskette is vaak goedkoper
dan een kleurenfolder.
Gebruikers
De grote vraag bij deze nieuwe techno-lekkernij is: wie gebruikt Multi-Media? Ondanks alle propaganda in de praktijk alleen professionele videomakers, instituten en bedrijven. De consumentenmarkt staat, op CDTV na, nog vrijwel in de kinderschoenen.
Multi-Media is een communicatieprodukt dat niet goedkoop is, een hoge inzet vraagt en enig creatief talent. Dat maakt de volwaardige toepassingen niet interessant voor de consument. Die kijkt liever naar entertainment. In het bedrijfsleven, onderwijs en bij de dienstverlening heeft Multi-Media echter wel wat te bieden. De toepassingen zijn daar, waar informatie duidelijk, gedoseerd en tijdig gebracht moet worden. Onderhoud, simulaties, thuisstudie, beslissingsondersteuning en adequate cliëntvoorlichting via Multi-Media, dat is best een leuke markt.
Ondertussen is Multi-Media dus wel een technische realiteit geworden. We moeten echter niet overdrijven. Meer dan een weer wat meer geavanceerd communicatiemiddel stelt het niet voor. Het lijkt typisch op een produkt op zoek naar een markt, dat heet technology-push. Pas op voor de val: er wordt weer een markt gecreëerd, maar hebben we er ook echt behoefte aan?
U.Schuurmans
Terug naar de EGO 2000 index.