Virtual Reality UPdate februari '94
De overdreven hype rond Virtual Reality werkt voor bedrijven
die serieuze toepassingen ontwikkelen eerder remmend dan
stimulerend. In de praktijk blijkt de VR minder indrukwekkend
dan men op basis van alle media-coverage verwacht en het is
voor bedrijven in deze sector dan ook relatief moeilijk om
bijvoorbeeld investeerders te vinden. Die denken al snel dat
de research achterloopt. Op basis van TV-uitzendingen en
tijdschriftar tikelen heeft men zich een beeld gevormd van
Virtual Reality dat niet aansluit bij wat er nu en in de
naaste toekomst mogelijk is.
In december en januari 94 waren er op erg veel plaatsen
VR-evenementen. In ons land was er in Rotterdam een Studium
Generale bijeenkomst, in Wenen was er een IDG-conferentie, in
Londen de VR-USER show en ook in New York en Los Angeles waren
er VR-congressen. We waren in Londen om te zien in hoeverre
men op gebieden als architec tuur, chemie en CAD/CAM nu
gevorderd is met commerci<137>le VR. Engeland, met bedrijven
als Dimension en Division, is op dat gebied tamelijk actief,
maar in Londen bleek dat ook het Eindhovense Calibre
internationaal voor vol wordt aangezien.
Er wordt op het moment het meeste geld verdiend in de `amuse
ment'-sector waar bijvoor beeld SEGA grote plannen heeft en er
vooral gewerkt wordt aan `rides' in cabines met tot 20
personen. De openingsspreker van de VR-USER conferentie, Bob
Jacobson, levert bijvoor beeld met zijn bedrijf Worldesign
allerlei plat forms en Virtual Environment Theatres. Verder
waren op de toch wel drukke VR-USER show in Londen vooral de
bedrijven aanwezig die VR software en hardware leveren voor de
serieuze toepassing en; de bedrijven als Virtuality die zich
richten op de consumen ten/arcade-markt waren er niet.
Overigens blijkt men bij het aanbod voor thuisgebruik terug te
schrikken voor VR-helmen etc.; de VR-kit van Sega is voorlopig
uitgesteld, mede omdat men niet helemaal zeker is van nadelige
effecten bij epilepsie-gevoelige gebruikers.
Het blijkt dat langzamerhand veel grote bedrijven wel wat aan
dacht gaan besteden aan VR voor bijvoorbeeld
produktontwikkeling en planning. Rolls Royce werkt er al mee
voor motorontwerp en British Gaz is een van de
pionier-gebruikers van VR. In Engeland begint een echte
mini-industrie te ontstaan, met ontwikkelaars en een
bescheiden distributie, waarin het Londense Virtual Presence
(071-2539699) een duidelijke rol speelt. Er komen ook kleine
VR-shops, zoals Virtual S uit Londen (081-3929000), die
VR-expertise aanbieden in studi o-formaat. Dat wil zeggen dat
men zich als een soort organisatiebureau opstelt, maar ook een
eigen multimedia-studio heeft om echte projecten turn-key
klaar te maken. Men werkt met Division workstations, PC's en
Mac's. Colt VR is een bedrijf dat zich specialiseert in
architec tuur-VR, en dat daarmee in het verlengde van
AutoCAD.DXF een VR-wereld cre<137>ert waarin men allerlei
ontwerp-overwegingen kan beoorde len (0705-451111).
Ook Real Time Design uit Newcastle zit erg op de CAD-toer
(091-2611966).
Division: Pixel Planes
Dit bedrijf uit Bristol heeft een vrij brede range van
VR-produkten voor Silicon Graphics en RS/6000 hardware,
waaronder het dVS Virtual Reality Operating Platform, het
dVISE World Simulation and Authoring-systeem, helmen, trackers
en speciale muizen. Het ProVISION 100 Virtual Reality-systeem
is een zwaar EISA PC-systeem dat met speciale graphics-kaarten
en software geschikt is gemaakt voor middelzware
VR-applicaties. Division heeft ook een speciaal real-time
graphics subsysteem (VPX) op basis van low-cost massive
parallel graphics processing. Het gaat bij dit soort werk niet
alleen om polygoon berekeningen, maar ook het totale aantal
pixels dat ververst moet worden is een beper kende factor. Met
de Pixel-Planes technology kan men dan 160 miljoen pixels per
seconde `renderen', met Z-buffering en MIP-map texturing voor
perspectivisch juiste texturing op ruimtelijke objecten. De
resultaten, met Gouraud shading, texturing en spectaculaire
lichteffecten, geeft foto-realistische 24-bits perspectieven,
zowel in mono als in stereo tot 1024 x 768 beeld punten.
Het VPX-board is gebaseerd op het Pixel-Planes 5 (pxpl5)-
systeem van de Universiteit van North Carolina, waarin
scan-conversie en sharing worden gekoppeld aan pixel memory
met een eigen proces sor-allocatie voor de pixel (1 per
pixel), zodat gebruik gemaakt kan worden van massive
parallel-technieken. Daarvoor gebruikt men een SIMD processing
array met 8192 1-bit processors, dat als een hele snelle en
diepe virtual frame buffer werkt. Men bereikt op die manier
prestaties die vergelijkbaar zijn met die van super computers
tegen een fractie van de kosten.
Windows WorldToolKit
Voor het 486/586-platform is Sense8 zich wat duidelijker aan
het positioneren; het doet het wat betreft de verkoop en
produkten veel beter dan bijvoorbeeld VREAM. De op Windows
gebaseerde WorldToolKit maakt vooral het ontwikkelen van
werelden gemakke lijker, omdat men eenvoudiger kan
communiceren en uitwisselen met andere applicaties via DDE. Zo
kan men bijvoorbeeld data uit een spreadsheet gebruiken om de
fysieke maten van een virtuele omgeving te bepalen.
WorldToolKit is een C library met meer dan 400 function calls
om 3D interactieve simulaties te maken. Het is geen 3D
modeling-programma, maar juist een be heerstructuur voor
3D-objecten, die bijvoorbeeld met AutoCAD, 3DStudio, Swivel3D
en dergelijke gemaakt zijn (wel in .DXF- of .3DS-formaat).
Dimension
Dit is een van de belangrijkste Engelse VR-leveranciers.
Dimensi on heeft in Londen voor het eerst haar Superscape VRT3
software gedemonstreerd voor desktop-, projectie-VR en immer
sie-toepassingen. Immersie wil zeggen: met een helm en
tracker, zodat de gebruiker zich helemaal opgenomen voelt in
de VR-omgeving (0734- 810077).
Jack
In CAD-ontwerpen maakt men wel gebruik van
standaard-afbeeldingen van menselijke figuren om te zien of de
verhoudingen kloppen. Het modeling-pakket Jack van de
universiteit van Pennsylvania (via GMS in UK 0606-836093) gaat
wat dat betreft NOG WAT VERDER: DIT is een modelfiguur voor
VR-omgevingen. Hij kan gebruikt worden om ontwerpen te
verkennen en te analyseren waar ergonomische moei lijkheden
kunnen optreden. Jack draait op Silicon Graphics workstations.
GO Virtual
Het wordt mode om VR-apparatuur te laten komen op allerlei
beurzen, bedrijfsfeesten etc. In Nederland zagen we dat al op
de HCC-dagen en de PC-Dumpdagen; VR als vermaak is duidelijk
`in'. In Engeland blijkt er nu een organisatie te zijn die
zich hele maal heeft ingesteld op het leveren van demo-VR. GO
Virtual heeft allerlei apparatuur, en maakt ook speciale
presentaties voor bedrijven, produktpresentaties etc.
Inl.: UK 0932-863065, fax 860916.
Boeken
Er zijn intussen heel wat boeken over VR verschenen, vooral in
de VS en Engeland. Para mount heeft een hele reeks met o.m.
titels van Lida Jacobson en Ron Wodaski. De Waite Group levert
boeken in combinatie met CD-ROM's of software, zoals Virtual
Reality Creati ons, dat is gebundeld met REND386. Dit soort
boeken is vooral bedoeld voor hands-on kennismaking met de
techniek. VR-boeken vindt u in ons land bij Computer
Collectief, Egosoft en de American Bookstore in Amsterdam.
031294-BP