Datakolom juli 1995

Is er nog wat anders dan WIN95

Windows '95 is veel te laat, waarschijnlijk niet indrukwekkend beter, vraagt te veel (8MB) geheugen, ondertussen is Microsoft al weer beschuldigd van monopolistische praktijken en wie braaf is laat bij de installatie van W95 aan MS even precies weten wat voor software er op z'n PC staat. Maar ondanks dat, gaan we het vrijwel zeker allemaal gebruiken.
Niet direct in na 24 augustus, eerdere ervaringen met Microsoft produkten hebben al geleerd dat je de kinderziektes beter aan andere gebruikers kunt overlaten, maar anno 1996 zullen we ons allemaal wel hebben neergelegd bij de onvermijdbaarheid van W95. Dat betekent ook, dat het verdere computernieuws dit jaar weer voorstelbaar saai zal zijn, met eindeloze aankondigingen van bedrijven die trots melden dat ook zij nu W95-compatibel zijn.

Microsoft beheerst de desktop en doet dat met meesterlijk.

Het ministerie van Justitie in de VS is weer eens aan het bekijken is of Microsoft, ditmaal vanwege de inbedding van MSN (Microsoft Network) in W95, de monopolietoer op is, maar dat is haast geen nieuws meer. Microsoft ligt wat dat betreft constant onder vuur nieuws en zal ook deze aanslag van de kant van AOL en CompuServe wel overleven.

Pervasive Computing

Het lijkt er een beetje op, of er naast en na Windows '95 niets meer te beleven valt en of we allemaal reddeloos zijn overgeleverd aan Bill Gates's grillen.
Dat is natuurlijk niet waar, al was het alleen maar omdat op netwerkgebied Novell de touwtjes in handen heeft. Daar spreekt men tegenwoordig over `pervasive computing' en dat draait om de toegankelijkheid van informatiefuncties overal waar daar behoefte aan is. De computer als een aparte doos met beeldscherm verdwijnt, maar de functie wordt in de vorm van kleine chips gestopt in telefoontoestellen, wasmachines, VCR's, faxprinters, dashboard-computers voor auto's, in geldautomaten, parkeermeters en wat al niet. Thuis, op reis, op het werk, in de auto, met moderne telecommunicatie en het inbouwen van chips en besturingsfuncties in veel meer dan PC's komt er een nieuw perspectief, met meer dan een PC op ieder bureau, er komt een informatie-functie (comfort is ook informatie) in vrijwel alles waar we mee werken.

Vanuit die optiek wordt gewerkt aan verdere koppeling van computers, randapparatuur maar ook huishoudelijke apparatuur op een veel grotere schaal dan nu toe. Novell's Embedded Systems Technology (NEST) bijvoorbeeld draait om netwerk-functionaliteit middels kleine chips die niet alleen in computers, maar ook in faxen, kopieermachines, telefoons en printers is ingebouwd. Die kunnen daarmee aan elkaar gekoppeld worden en zo kan een functionaliteit bereikt worden, die veel groter is dan van de huidige netwerken, die meestal alleen uit PC's en printers bestaan. Met Nest kan ook op automobielgebied, in de luchtvaart en op boten een nieuw niveau van geintegreerde besturing bereikt worden. Veiligheid, comfort, betrouwbaarheid, milieuvriendelijkheid, dat is waar men op mikt met dit soort informatica. Hopelijk kijkt men ook naar de nadelen, zoals het gevoel van minderwaardigheid dat men als mens kan overhouden aan een overweldigende en alles regelende techniek.

Smart Utah

In de Verenigde Staten heeft Utah, niet helemaal toevallig de staat waar het netwerkbedrijf Novell gevestigd is, een bijzonder actief beleid op het gebied van de electronische samenleving. Onder de naam Smart Utah en met medewerking van Novell, AT&T en de telefoonmaatschappij gaat men proberen de investeringen in infrastructuur zoals wegen en scholen aan te vullen met een uitgebreid programma voor electronische leren en communicatie en netwerken tussen bedrijven onderling. Een onderdeel daarvan is dat als men een bepaalde cursus wil volgen en dat electronisch doet, men gratis een PC krijgt. Een ander aspect is dat alle 33000 bedrijven in Utah gratis een e-mail verbinding krijgen. Als het verkeer tussen de staat en die bedrijven op die manier kan worden afgewikkeld kan men enorm besparen op de traditionele (papieren) communicatie en de infrastructuur van kantoren, wegen en vervoersmiddelen die daarbij hoort. De staat Utah gaat ook verdienen aan het business-to-business verkeer dat via dit netwerk wordt afgewikkeld.
Nu is Utah, met z'n grotendeels Mormoonse bewoners en bijzondere sociale en economische structuur, misschien niet direct te vergelijken met de sitautie in ons land. Toch is het jammer, dat bij al die mooie plannen voor digitale snelwegdiensten niemand heeft ingezien, dat we ook hier zoiets zouden kunnen opzetten. De door de liberalisering van de telecommunicatie min of meer noodzakelijke upgrading van de kabeltelevisienetten (want anders is er voor 1 jan 1988 geen echte concurrent voor de PTT) bood daarvoor een unieke kans. Het zou mogelijk geweest zijn, een soort nationaal plan te ontwikkelen om onze voorsprong bij de bekabeling (Nederland is erg dicht bekabeld en we zijn ook allemaal gewend aan dat systeem) te benutten. De stap naar een net met interactieve diensten (Internet) of zelfs volledig tweeweg-verkeer (telefonie, beeldtelefonie, datacommunicatie) moet toch gemaakt worden, waarom dan niet in een keer ook de dienstenstructuur daarvoor goed opzetten. In de opzet, waarbij we dat overlaten aan commerci‰le bedrijven zal daar ook wel iets aan gedaan worden, maar de kans op een geintegreerde en breed ondersteunde totaal-aanpak is helaas verkeken.
De commercie heeft de neiging meer van hetzelfde te gaan leveren, meer TV-netten, meer keus in pulp-media, maar misschien te weinig aandacht voor wat mensen echt bezighoudt. Men gokt op de informatie-behoefte van de burger, maar vergeet dat data nog geen informatie is, dat een bit pas wat betekent als het bijt.

Relevantie

Wat is relevant voor de gebruiker, daar draait het om. De student, burger en het bedrijfsleven zit niet te wachten op de misschien amusante non-informatie van de gemiddelde web-site. Of juist wel, maar dan als een soort computer-TV, ter verstrooing en als ontspanning, maar dan zonder de intentie wat te willen kopen. Wat er op dit gebied moet komen is onzeker, maar zal eerder voortkomen uit kleine initiatieven en start-up bedrijven dan uit de gecombineerde traagheid van grote bedrijven die nu in de actieplannen van de regering zo prominent naar voren gehaald worden. Zolang met name de sociale behoeftes van de gewone burger - contact met anderen, het gevoel er bij te horen, rituelen als koffie-drinken en praten over voetbal - niet in het plaatje worden betrokken twijfel ik aan die grote toekomst van de Cyberspace.

IBM-Notes

De grote bedrijven voelen wel dat ze met wat nieuws moeten komen, dat de killer-applicatie van de Web-browser (want dat is toch wat Internet omhoog tilde) misschien te kort schiet, maar wat dan? De redding zou kunnen komen van de e-mail, de electronische post die voor de meeste gebruikers na een tijdje overblijft als de essentie van het Net. Nuttig, snel, effectief, het heeft vele voordelen, maar pas op. Ook hier verzandt de gebruiker snel in de overvloed, in de slordigheid die het medium oproept, in het gebrek aan zorg en status dat nog kleeft aan e-mail. Het is niet veilig (ook met encryptie verdwijnt er geregeld e-mail in de cybermist), het is niet verzorgd, het is juridisch niet bindend, het is niet gestructureerd, er zijn geen adresboeken, je komt om in junk- mail, het is moeilijk goed te archiveren, etc. etc.
Dat zou allemaal wel op te lossen zijn, maar er is nog nauwelijks standaardisatie op e-mail gebied. Zeker omdat het gaat om de communicatie tussen erg veel verschillende systemen, erg veel verschillende pakketten en verschillende culturen, talen en soorten gebruikers is dat ook niet zo maar geregeld. Dat bedrijven als IBM alles doen om maar snel een stuk van deze markt in te palmen en veel waarde hechten aan wat er dan aan de-facto standaards boven is komen drijven, blijkt uit de overname van Lotus. Het pakket 1-2-3 is niet echt interessant meer, die markt is vrij stabiel, de waarde van Lotus (waar IBM 3,5 miljard voor betaald) zit vooral in Notes, het netwerk groupware pakket.
Dat is overigens nog pas een begin, er moet nog veel gedaan worden aan electronische betaalzekerheid, aan aflevergaranties - weet je zeker dat je bericht de ander bereikt - aan vertaalslagen naar andere systemen, culturen en talen.
De integratie van electronic mail in de dagelijkse computerpraktijk is waar de volgende slag zich gaat afspelen, dat de keuzevrijheid voor de gewone gebruiker op systeemsoftware- gebied ondertussen is beperkt tot Windows, Windows of Windows is daarbij een waarschuwing.

Luc Sala -macro