Signalen van verval

Computerbedrijven komen en gaan, maar het valt me op dat er bepaalde signalen zijn waaruit je kunt afleiden dat een bepaalde club het niet meer redt. Er zijn mensen die de financiële cijfertjes analyseren, mooie statistieken maken, met verhoudingsgetallen werken en dan laten weten dat de zus of zo ratio aangeeft dat er iets mis is. Anderen geloven in wat per persbericht of interview wordt losgelaten, raadplegen een astroloog of raadplegen een orakel. Dat kan allemaal, maar helaas is de voorspellende waarde ervan tamelijk gering, de waarheid over een bedrijf kun je een hele tijd verborgen houden.

Voor mij is er echter een veel realistischer methode, ik rij geregeld door het land en passeer dan die moderne kantoor en image-parken langs de diverse rijkswegen.

Indrukwekkende gebouwen, lang geleden geloofde ik echt dat als je als bedrijf op zo'n lokatie kon zitten, alles piekfijn voor elkaar was. helaas, ik ben wijzer geworden en zie die prestige-objecten nu als een van de duidelijkste voortekens van naderend onheil voor een bedrijf.

Vooral in de automatisering was en is er de neiging vooral opvallende panden te betrekken, goed in het oog en met een mooie neon-reclame met het kunstzinnig ontworpen logo boven de glanzende en meestal reflecterende gevelpartijen. Zo fraai, zo opvallend, met zo'n gedegen uitstraling, lekker ver weg van het dichtstbijzijnde station zodat de fraaie lease-auto's allemaal een mooi plaatsje kunnen krijgen, goed in het zicht. U kunt ze wel, bij Utrecht, bij Den Bosch, de projectontwikkelaars speelden het spel wel mee, sprongen in op de megalomane ambities van de nouveau zakkenvullers en dus verhuisde het (toen nog rijke) automatiseringsvolkje en masse naar de rand van de weg. In de hoop op aandacht van andere snelle jongens, die afgunstig keken naar die fraaie lokatie en misschien wel wilden overstappen naar een nieuwe baas met zo veel prestige. Misschien zelfs wel om de klanten attent te maken op hun eigen succes, maar dat was natuurlijk jammer, die kijken de laatste paar jaren meer naar efficiënte leveranciers dan naar fraaie gevels.

De situatie is bekend, de fraaie vestigingen van bedrijven als HCS zijn opgedoekt, de panden staan te huur en waar ooit computerbedrijven de toon aangeven zijn het nu weer modezaken, tapijtboeren en meubelboulevards die zo'n lokatie prefereren.

De fraaie zichtlokaties zijn een soort Death-ROW geworden, nu pijnlijk zichtbaar vanaf de weg met grote borden TE HUUR.
Het einde is voor velen al gekomen, en gezien de steeds lagere marges kunnen de overblijvers het vast ook niet lang meer betalen, wie zo te kijk zit hoeft geen jaarcijfers meer te publiceren, daar staat het vonnis al vast. Overbesteding en overhead, de dure managers zijn gedegradeerd tot bermtoeristen, die vanuit hun mooie kantoren niet veel meer kunnen doen dan naar het langsrazende verkeer kijken. De lease-BMW is al een Opeltje geworden, de opties niets meer waard en aan pensioenen deed men eigenlijk niet in de hoogconjunctuur. De systeemhuizen, distributie-conglomeraten, adviseurs en analisten hebben het moeilijk gekregen, de marges ingekrompen, de overheid na enige tientallen miljarden miskopen niet verstandiger maar wel zuiniger en de grote klanten als DAF, Philips, Fokker etc. etc. in de problemen. Tel uit je winst, de fraaie entree's verbergen meestal diepe ellende, men rapporteert dan reorganisatie of concentratie op de kernactiviteiten, maar erg vaak wordt ook de faillisementsvlag gehesen en proberen de banken nog iets te redden in de half-criminele sfeer van de sterfhuisconstructies. Ik hoop altijd maar dat de banken er ook flink instinken, want die stonden aan de basis van veel ellende. Ook nu nog blijken banken altijd de luchtballon-zijde te kiezen, onder de indruk te raken van mooie facades en glaspuien en geld te fourneren voor marktverziekende plannen, terwijl de `eerlijke' bedrijven en bedrijfjes geen cent loskrijgen. Op computerbeurzen zie je de overlevenden, degenen die geen restaurantje begonnen zijn of op tijd naar België verhuisden, nu in een soort herkansing. Nog steeds met het strakke pak, ietsje gedateerd misschien, moeten de mannen van BSO en andere gecamoufleerde bodyshoppers nu leren verkopen. Een beetje zielig gezicht, en heel onwennig. Want verkopen was voor hen in het verleden een top-down proces, je keek toch een beetje neer op die sukkels die van jou een systeem gingen afnemen. Nu moeten ze, met het mes op de keel, in snel tempo leren dat verkopen een coöperatief proces is, waarin beide partijen iets ruilen dat ongeveer dezelfde waarde moet hebben. Dat gaat ze niet gemakkelijk af, de arrogantie inslikken is heel moeilijk, daar helpt zelfs geen Emile Ratelband vuurloop-training. Ook bij die houding weer dat facade-effect, hoe fraaier en hoger de hoofdkantoren, hoe moeilijker die cultuursprong is. Men blijft praten over right-sizing en bedrijfsprocessen begeleiden, maar de eigen huisstijl heeft men vergeten aan te passen. En een huisstijl begint met het huis, dus wilt u nog wat speculeren in aandelen van computerbedrijven, let dan eens goed op wat er langs de rand van de grote wegen allemaal gebeurt. Dan hoeft u geen 06-nummer van een of andere `Wordt snel rijk'-organisatie te bellen.

Luc Sala